आरोग्य विभागाच्या मुख्य उद्दिष्टे आणि ध्येय सामान्यपणे सार्वजनिक आरोग्य सुधारणा, आवश्यक आरोग्य सेवा प्रदान करणे आणि रोग प्रतिबंध करण्यावर लक्ष केंद्रित करतात.
आरोग्य विभागाचे ध्येय:-
- आरोग्याचा प्रचार करणे
- रोग प्रतिबंध करणे
- आरोग्य सेवा प्रदान करणे
लोकांना निरोगी जीवनशैली, रोग प्रतिबंध, आणि संपूर्ण तंदुरुस्ती बद्दल शिक्षित करणे. यामध्ये चांगले आहार, व्यायाम, मानसिक आरोग्य आणि दीर्घकालीन आरोग्य लाभांसाठी जीवनशैलीच्या निवडींचा प्रचार करणे समाविष्ट आहे.
रोगांचा प्रसार कमी करण्यासाठी विविध उपाययोजना राबवणे. यामध्ये लसीकरण कार्यक्रम, स्वच्छता उपाय, आरोग्याबद्दल जनजागृती आणि स्वच्छतेचे प्रचार करणे समाविष्ट आहे.
लोकांना सुलभ, परवडणारे आणि उच्च-गुणवत्तेचे वैद्यकीय उपचार उपलब्ध करणे. यात रोग प्रतिबंध, आजारांचे उपचार, आपत्कालीन सेवा, पुनर्वसन सेवा आणि मानसिक आरोग्य सेवा समाविष्ट आहे.
- रोग्य विभागाच्या उद्दिष्टे:
- आरोग्य परिणाम सुधारणा
- आरोग्य सेवांची प्रवेश क्षमता वाढवणे
- आरोग्य प्रणाली बळकटीकरण
- समुदाय सहभाग वाढवणे
- आरोग्य ट्रेंड्सचे निरीक्षण आणि मूल्यांकन करणे
- आरोग्य धोरणे तयार करणे आणि अंमलबजावणी करणे
- हितधारकांसोबत सहकार्य करणे
प्रभावी आरोग्य हस्तक्षेप, लवकर निदान आणि सुधारित उपचार पद्धतीद्वारे रोगजन्यता, मृत्यू दर आणि अपंगत्व दर कमी करणे.
प्रत्येकाला, त्यांच्या सामाजिक-आर्थिक स्थिती, भौगोलिक स्थान किंवा जनसांख्यिक विशेषतांचा विचार न करता, आरोग्य सेवांमध्ये समान प्रवेश मिळवून देणे. विशेष लक्ष कमजोर गटांना, जसे की वृद्ध, मुले आणि कमी उत्पन्न असलेले लोक यांना दिले जाते.
एक मजबूत आरोग्य सेवा पायाभूत संरचना तयार करणे आणि ती टिकवून ठेवणे, ज्यामध्ये प्रशिक्षित वैद्यकीय कर्मचारी, आधुनिक आरोग्य सुविधा आणि अत्याधुनिक वैद्यकीय उपकरणे असतात. आरोग्य संकटांना प्रतिसाद देण्यासाठी प्रणाली सक्षम आणि सक्षम असावी हे सुनिश्चित करणे महत्त्वाचे आहे.
स्थानिक समुदायांना आरोग्य उपक्रमांमध्ये सक्रिय भूमिका घेण्यासाठी प्रोत्साहित करणे. यामध्ये समुदाय-आधारित आरोग्य कार्यक्रमांचा प्रचार करणे, स्थानिक आरोग्य नेत्यांना सशक्त करणे आणि निर्णय प्रक्रियेत सार्वजनिक सहभाग सुनिश्चित करणे यांचा समावेश होतो.
आरोग्य डेटा सतत निरीक्षण करणे, महत्त्वाचे निर्देशांक (जसे की रोगाची प्रसार दर, लसीकरण दर आणि मृत्यू दर) ट्रॅक करणे आणि विद्यमान आरोग्य कार्यक्रमांची प्रभावीता मूल्यांकन करणे जेणेकरून सुधारणा करण्याच्या क्षेत्रांची ओळख होईल.
सार्वजनिक आरोग्य, सुरक्षा आणि कल्याणाला प्रोत्साहन देणारी धोरणे तयार करणे आणि त्यांची अंमलबजावणी करणे. यामध्ये स्वच्छता, अन्न सुरक्षा, पर्यावरणीय आरोग्य, लसीकरण आणि रोग नियंत्रण यासंबंधी नियामक उपाय समाविष्ट आहेत.
आरोग्य सेवा प्रदाते, स्थानिक सरकार, ना-नफा संस्था, समुदाय गट आणि इतर हितधारकांसोबत सामूहिक आरोग्य उद्दिष्टे साध्य करण्यासाठी मजबूत भागीदारी तयार करणे.
हे ध्येय आणि उद्दिष्टे आरोग्य विभागांना त्यांच्या लोकसंख्येच्या विशिष्ट आरोग्य गरजांना उत्तर देणारी धोरणे आणि कार्यक्रम तयार करण्यासाठी मार्गदर्शन करतात. रोग प्रतिबंध, प्रवेश योग्यता आणि आरोग्य सुधारणा यावर लक्ष केंद्रित करून, आरोग्य विभाग समग्र सार्वजनिक कल्याण वाढवण्यासाठी आणि सर्वांसाठी निरोगी भविष्य सुनिश्चित करण्यासाठी काम करतात.
अ.क्र | क्षेत्र | लाखात |
---|---|---|
1 | लोकसंख्या (जनगणना २०११) (लाखात) | 16.57 |
2 | ग्रामीण (लाखात) | 13.76 |
3 | शहरी (लाखात) | 02.81 |
4 | लोकसंख्या मध्यवधी (लाखात) | 17.03 |
5 | ग्रामीण (लाखात) | 14.01 |
6 | शहरी (लाखात) | 03.02 |
7 | गावे | 734 |
8 | ग्रामपंचायत | 622 |
9 | तालुके | 08 |
10 | प्राथमिक आरोग्य केंद्र | 44 |
11 | नागरी प्रा. आ. केंद्र | 02 |
12 | उपकेंद्र | 215 |
13 | ग्रामीण रुग्णालय | 06 |
14 | उपजिल्हा रुग्णालय | 04 |
15 | जिल्हा सामान्य रुग्णालय | 01 |
16 | स्त्री रुग्णालय | 01 |
17 | आयुर्वेद महाविद्यालय | 01 |
18 | शहरी आरोग्य वर्धिनी केंद्र | 27 |