परिचय–
जिल्हा परिषदे मध्ये ग्रामीण भागातील जनतेसाठी ज्या काही योजना राबविल्या जातात त्यामध्ये दळण वळण व मुलभुत सुविधा पुरविण्याचे कामे पार पाडली जातात. त्यातील काही महत्वाच्या योजना व त्याचा तपशील खालील प्रमाणे आहे.
ग्रामीण रस्ते विकास व मजबुती करण (लेखाशिर्ष 3054-2241) :-
जिल्हा वार्षिक योजने तून सदर योजने साठी दरवर्षी निधी प्राप्त होतो. या निधीमधुन जिल्हा परिषदे कडील ग्रामीण भागातील ग्रामीण मार्ग (V.R) ची दुरुस्ती व मजबुती करणाची कामे हाती घेतली जातात. सदर कामे हाती घेताना रस्त्या च्या पृष्ठाभागाच्या प्राधान्य क्रम यादीतील (P.C.I.1) पी.सी.आय एक मध्ये समाविष्ठ असलेली व ग्रामीण रस्त्याची लांबी दुरुस्ती व मजबुती करणासाठी प्स्तावितव मंजुरकेली जातात.
इतर जिल्हा रस्ते विकास व मजबुती करण (लेखाशिर्ष 5054-4836):-
जिल्हा वार्षिक योजनेतून सदर योजनेसाठी दरवर्षी निधी प्राप्त होतो. या निधी मधुन जिल्हा परिषदेकडील ग्रामीण भागातील इतर जिल्हा मार्ग (O.D.R) ची दुरुस्ती व मजबुती करणाची कामे हाती घेतली जातात. सदर कामे हाती घेताना रस्त्या च्या पृष्ठा भागाच्या प्राधान्य क्रम यादीतील (P.C.I.–1) पी.सी.आय एक मध्ये समाविष्ठ असलेली व ग्रामीण रस्त्याची लांबी दुरुस्ती व मजबुती करणासाठी प्रस्तावित व मंजुर केली जातात.
ग्रामीण तीर्थ क्षेत्रयोजना (कवर्ग) (लेखाशिर्ष 3604-0782):-
सदर योजनेसाठी जिल्हा वार्षिक योजनेतून दरवर्षी निधी प्राप्त होतो. क वर्ग दर्जा प्राप्त तिर्थ क्षेत्राच्या ठिकाणी मुलभुत सोई सुविधा पुरविण्यासाठी दरवर्षी निधी प्राप्त होतो. सदर योजनेतुन तिर्थ क्षेत्राच्या ठिकाणी जोड रस्ता बांधणी, पुरुष व महिलांसाठी स्वतंत्र भक्त निवास, पाणी पुरवठा सुविधा, विद्युतीकरण ,वाहनतळ उभारणी व परिसर विकास या सारखी कामे केली जातात.
ग्रामीण तीर्थ क्षेत्र योजना (बवर्ग) (लेखाशिर्ष 2515-2566) 31 :-
सदर योजने साठी राज्य शासनाच्या ग्राम विकास विभागाकडुन दरवर्षी निधी प्राप्त होतो. ब वर्ग दर्जा प्राप्त तिर्थ क्षेत्राच्या ठिकाणी मुलभुत सोई सुविधा पुरविण्यासाठी दरवर्षी निधी प्राप्त होतो. सदर योजनेतुन तिर्थ क्षेत्राच्या ठिकाणी जोड रस्ता बांधणी, पुरुष व महिलां साठी स्वतंत्र भक्त निवास,पाणी पुरवठा सुविधा, विद्युतीकरण, वाहन तळ उभारणी व परिसर विकास या सारखी कामे केली जातात.
उपरोक्त योजने व्यतिरिक्त:-
जिल्हा परिषद स्तरावरील प्राथमिक शाळा / माध्यमिक शाळा बांधकामे व दुरुस्ती, अंगणवाडी बांधकामे व दुरुस्ती, प्रभागसंघ इमारत बांधकाम, पशुवैद्यकीय दवाखाने बांधकामे व दुरुस्ती, प्राथमिक आरोग्य केंद्रे / उपकेंद्रे बांधकामे व दुरुस्ती, तांडा वस्ती सुधार योजना, अनुसुचित जाती व बौध्द वस्ती सुधार योजना, अल्पसंख्याक ग्रामीण विकास योजना, समाज मंदिर बांधकामे, स्मशान भुमी बांधकामे, तसेच 15 वा वित्त आयोगातील मंजुर विविध कामांची अंदाज पत्रके तयार करणे, निविदा करणे, तांत्रिक दृष्ट या मार्गदर्शन् काम पूर्ण करुन घेवु नदेयके अदाईगी करणे इत्यादी कामे या विभागा मार्फत केली जातात.
जिल्हा परिषदे अंतर्गत विविध योजनेची बांधकामे व दुरुस्ती कामे करण्यासाठी शासन निर्णया नुसार जिल्हा परिषदे कडील कंत्राटदार नोंदणी अनिवार्य असुन, या विभागा मार्फत मजुर सहकारी संस्था / वैयक्तिक कंत्राटदार / पदवी व पदाविकाधारक अभियंतायांचे साठी, कंत्राटदार नोंदणी केली जाते.